Webinar 2019 - Benutting stikstofkringloop

Kijk het webinar 'verbeteren van de benutting van de stikstofkringloop' terug

Jaap Gielen (Countus, VLB) en Geert Stevens (melkveehouder, deelnemer Koeien en Kansen) geven hun kijk op het verbeteren van de stikstofbenutting op het melkveebedrijf, op welke kengetallen men kan sturen bij het nemen van managementmaatregelen en wat dit oplevert voor de melkveehouder en de zuivelsector.

Vraag & antwoord

Er wordt gezegd dat ruwvoer een centrale rol heeft. Maar waarom wordt er niet gekeken naar krachtvoer?

Inderdaad biedt krachtvoer ook de ruimte om te sturen op het verbeteren van de benutting van de stikstofkringloop. We dienen wel te realiseren dat ruwvoer ca. 75% van het totale rantsoen uitmaakt. Vanwege de hoge eiwitgehalte in bijvoorbeeld gras dien je hier rekening mee te houden bij het verbeteren van de benutting.

Je voert 22% snijmais. Waarom streef je niet naar een hoger RE-gehalte in het gras? Dat zou je eiwitaankoop in KV kunnen besparen. Eigen eiwit is toch het goedkoopst?

Niet het aandeel mais zou leidend moeten zijn voor het RE-gehalte in gras, maar het totale RE-gehalte in het rantsoen in combinatie met DVE en OEB. Als het gras veel OEB gaat bevatten is dat ook weer lastig in de voeding. Maar als je er voor kunt zorgen dat de OEB richting 0 gaat met veel gras en graskuil, dan is goed te besparen op RE via krachtvoer.

Wat is een optimaal ureumgetal?

Het hangt af van je eigen doelen. Als je je eiwit zo goed mogelijk wilt benutten en weinig stikstof in de urine wilt hebben, dan is een laag ureum wenselijk. Wil je de melkproductie op peil houden, met ook een behoorlijk eiwitgehalte, dan neigt dit alweer naar een hoger ureumgehalte in het rantsoen. Een ureum gehalte hoger dan 30 betekent echt een matige benutting van het eiwit. Een ureum onder de 15 lijkt ook een aandachtspunt, dan kan de melkproductie onder druk staan. Bij rantsoenen met veel weidegras kan het ureumgehalte makkelijker variëren.

Bij veenweideboeren met 100% gras kan je geen ureum van 20 verwachten. Generiek beleid past hier niet bij.

Het klopt inderdaad dat melkveebedrijven in het veenweidegebied met een grasrijk rantsoen over het algemeen een hoger ureumgehalte zullen hebben (zie ook bovenstaande vraag: wat is een optimaal ureumgetal?).

We hebben een gesloten bedrijf met uitsluitend gras (14000 kg per ha). Is het verstandig voor ons om gras te verkopen en energie aan te kopen?

Gebruik van energierijke producten naast eiwitrijke producten, kan leiden tot een rantsoen waarbij het beschikbare eiwit goed benut wordt en er voldoende energie is voor een gewenste melkproductie. Maar of het verstandig is om gras te verkopen en energie aan te kopen, hangt onder andere van de markt af. Als er markt voor gras(kuil) is en de prijs voor energie is laag, dan is dit best te overwegen. Aan de andere kant, misschien is het ook mogelijk om met gras en graskuil te sturen, via oogsten, inscharen en bemesten. En mogelijk is de overmaat aan beschikbare eiwit ook te benutten door vooral energierijk bij te voeren (maismeel, pulp, ...) en geen eiwit.

In een intensief bedrijf zoals van Geert is makkelijk te sturen. Hij kan de producten kopen die hem passen. Wat denken jullie van veenweideboeren die extensief zijn en alleen grasland hebben en 100% gras voeren?

De veenweideboer heeft het voordeel dat hij niet de ruwvoermarkt op hoeft. Nadeel hiervan is dat hij moeilijker het ruwvoer kan kiezen dat goed in het rantsoen past. Dit betekent dat de veenweideboer zijn eiwitbenutting moet gaan sturen bij de bemesting, oogst, maar ook bij de bijvoeding, om een goede eiwitbenutting te realiseren. Voorkom dan hele eiwitrijke kuilen, die ook nog veel OEB bevatten. Vervolgens kan in de krachtvoerbijvoeding vooral gelet worden op de energiecomponent en eiwitaanvulling voorkomen.

Wordt goed bodembeheer, o.a. opbouw van OS%, zichtbaar in de KringloopWijzer? Zo ja, in welke kengetallen? Met andere woorden kan de KringloopWijzer gebruikt worden om dit inzichtelijk te maken?

Ja, de KringloopWijzer geeft het kengetal 'aanvoer effectieve organische stof weer'. Paragraaf 2.5.6.13 van het rapport geeft de rekenwijze en de afhankelijkheden weer.

Maatregelen als het "enzym van DSM" of het gebruik van mestbehandeling (bijv. Promest) zorgen voor meer stikstofvastlegging. Wordt dit direct ook zichtbaar in de KringloopWijzer?

Nee. Een dergelijke maatregel vereist een aanpassing in de rekenregel of een erkenning door TAP RAV. Alleen wetenschappelijke onderbouwde en gevalideerde uitkomsten van dergelijke maatregelen worden in de KringloopWijzer opgenomen.

Het was dit jaar een moeilijk jaar door de droogte. Hoe lijken de cijfers dit jaar?

Eind 2019 kunnen wij hier nog geen uitspraken over doen. De verwachting is dat de droogte in 2019 over heel Nederland minder impact heeft dan in 2018. Lokaal kan dit echter afwijken.

Wat is volgens jullie het verschil tussen biologische bedrijven en gangbare bedrijven?

Bedoel je hierbij in uitkomst van de KringloopWijzer? Daarvan uitgaande de volgende redeneringen: door geen kunstmest te gebruiken zal de bodembenutting van stikstof hoog zijn. De gewasopbrengst zal in het algemeen lager zijn dan bij gangbaar. De stikstofbodemoverschotten zullen in ha lager zijn dan bij gangbaar. Doordat biologisch vaak extensiever is, zal de NH3-emissie per ha iets lager zijn dan bij gangbaar. Doordat er in het algemeen meer land beschikbaar is zal de hoeveelheid eiwit van eigen land waarschijnlijk vrij hoog zijn. Maar net als bij gangbaar, zullen de resultaten weer van bedrijf tot bedrijf verschillen.

Hoe zorg je ervoor doordat je kwalitatief minder voer oogst (lager VEM door later maaien) dat de smakelijkheid hoog blijft voor een hoge ruwvoer opname?

VEM hoeft geen indicator te zijn voor smakelijkheid. Dat wil zeggen dat graskuil niet automatisch minder smakelijk is bij minder VEM. Maar verschillende voerexperts zullen hier vast een beeld bij hebben. Bijvoorbeeld niet te droog inkuilen, water toevoegen bij mengen, zout toevoegen, melasse toevoegen, zout strooien op een weideperceel, etc.

Moeten we nog wel focussen op eiwitrijke gewassen of stikstofbindende gewassen (klaver/luzerne, veldbonen etc.)? Hoe kijken jullie daar tegenaan?

Afhankelijk van het bedrijf en de veehouder kan dit best passen. Via stikstofbinding is kunstmest uit te sparen. Via klaver in de graskuil is mogelijk eiwitrijker krachtvoer uit te sparen. Via veldbonen en luzerne mogelijk ook. Het moet natuurlijk wel passen in de rantsoenen. Het is altijd goed om uiteindelijk nog te kunnen bijsturen via krachtvoer of enkelvoudige bijproducten (mogelijk op maat).

Hoe rekent mineralenconcentraat zich t.o.v. kunstmest in de KringloopWijzer in combinatie met CO2?

Dat maakt waarschijnlijk niet zoveel uit, maar dit moet nog eens goed geanalyseerd worden.

Is er ook onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van co-producten zoals perspulp en bierbostel? Welke voor- en nadelen bieden deze producten?

Er zijn organisaties en onderzoeken die hebben gekeken naar co-producten in relatie tot mestvergisting. Zie bijvoorbeeld: www.groene-rekenkamer.nl

Om met het ruw eiwit goed uit te komen, wat is dan de maximale bemesting aan N in het voorjaar?

Het is eigenlijk niet goed mogelijk om één generiek antwoord te geven die voor iedereen hetzelfde is. Dat hangt af van de situatie en de specifieke wensen en de beoogde opbrengst bij maaien. De ruwvoerpositie is daarbij belangrijk, maar ook grondsoort, bouwplan en weidegang. In het algemeen lijkt het steeds handiger om een groot deel van drijfmest voor de eerste twee sneden te geven en nog wat kunstmest voor de latere sneden te bewaren.

Ook een vraag naar aanleiding van het webinar?

Webinars zijn een interactie manier om deel te nemen aan een online bijeenkomst. Als deelnemer kijkt u op uw eigen computer via een live verbinding naar een uitzending. Vanuit een studio geven de sprekers uitleg over de benutting van de stikstofkringloop. Via een chatfunctie kunt u vragen stellen aan de sprekers. Zij zullen zoveel mogelijk vragen beantwoorden tijdens de uitzending. Overige vragen worden van een antwoord voorzien en gepubliceerd op de website.

Ook een vraag? Stuur een mail naar communicatie@mijnkringloopwijzer.nl