Voerefficiëntie en N-benutting; nuttige informatie voor het verminderen van emissies op melkveebedrijven

In een eerder gepubliceerd artikel op mijnkringloopwijzer.nl is aangetoond dat de voerefficiëntie een nuttig kengetal is in de melkveehouderij. Onderstaand artikel beschrijft het verband tussen voerefficiëntie en de N-benutting van de veestapel. Ook wordt stilgestaan bij de invloed van voerefficiëntie en N-benutting op de emissies van ammoniak (NH₃) uit stal en mestopslag en op methaan (CH₄) uit pensfermentatie. Voor deze analyse is gebruik gemaakt van de KringloopWijzer-resultaten van 12.000 bedrijven in 2020.

Relatie voerefficiëntie en N-benutting

De voerefficiëntie is positief gerelateerd aan de N-benutting van de veestapel; hoe hoger de voerefficiëntie hoe hoger de N-benutting (Figuur 1). Maar er is ook een grote spreiding; bij een voerefficiëntie van 1,0 kg FCPM per kg droge stof varieert de N-benutting van de veestapel globaal van 18 tot 26%.

Figuur 1 Het verband tussen de voerefficiëntie van de veestapel en de N-benutting van de veestapel. Elke stip in de figuur geeft een bedrijf weer.

Die variatie wordt voor een deel veroorzaakt door de verschillen tussen bedrijven in de kengetallen die in Tabel 1 zijn genoemd. Ook ‘natuurlijke ruis’ in de waarnemingen, veroorzaakt door variatie in voermethode, vreetruimte, voersnelheid, vruchtbaarheid en diergezondheid, en klimaatbeheersing in stal speelt waarschijnlijk een rol.

Tabel 1. Resultaten van de statistische analyse van de voerefficiëntie en de stikstofbenutting (N-benutting) van de veestapel van ruim 12000 melkveebedrijven in 2020. De coëfficiënten geven het relatieve belang aan (zijn dimensieloos); hoe hoger de coëfficiënt hoe groter de bijdrage aan het verklaren van de variatie in voerefficiëntie en N-benutting. 

Invloed op emissies

Voerefficiëntie en N-benutting van de veestapel hebben invloed op de emissies van ammoniak (NH₃) uit stal en mestopslag en op methaan (CH₄) uit pensfermentatie, uitgedrukt in respectievelijk gram NH₃ en gram CO₂-eq per kg FPCM (Figuur 2). Voor de berekening van de NH₃-emissies uit stal en mestopslag is gebruik gemaakt van een uniforme emissiefactor voor alle bedrijven (15% van de TAN-fractie in de geproduceerde mest) om verschillen tussen bedrijven door verschillen in type stal, vloer in de stal, en type mest en mestopslag uit de data te filteren. Het gaat hier dus om een berekende ‘uniforme’ NH₃-emissie, onafhankelijk van type stal en mestmanagement. De aldus berekende emissie van NH₃ uit stal en mestopslag heeft een duidelijke relatie met de N-benutting van de veestapel. De emissie van CH₄ uit pensfermentatie heeft een duidelijke relatie met voerefficiëntie (Figuur 2).

Figuur 2 Het verband tussen de N-efficiëntie van de veestapel (%) en de berekende potentiële NH₃-emissie uit stal en mestopslag (g/kg FPCM; linker figuur), en het verband tussen de voerefficiëntie van de veestapel (kg FPCM/kg ds) en de CH₄-emissie uit pensfermentatie (g CO2-eq/kg FPCM; rechter figuur). Elke stip in de figuur geeft een bedrijf weer.

Voerefficiëntie en N-benutting van de veestapel van praktijkbedrijven zijn relatief nieuwe kengetallen die nu door de KringloopWijzer beschikbaar komen. In het onderzoek worden deze kengetallen al jaren gebruikt, maar voor melkveehouders zijn het relatief nieuwe kengetallen. Het vergt tijd om de waarde van deze kengetallen voor een bedrijf te leren kennen.

De resultaten van de analyses zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Frontiers in Sustainable Food Systems’. Het artikel is hier te downloaden:

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fsufs.2022.846561/full

Contactpersonen: Jouke Oenema & Oene Oenema

Wageningen Universiteit & Research