KringloopWijzer versie 2024 uitgebreid en verbeterd

In de KringloopWijzer versie 2024 zijn diverse aanpassingen doorgevoerd ten opzichte van de versie van 2023. Dit jaar is veel werk verzet om de module ‘bodemkoolstof’ actueler en bedrijfsspecifieker te maken.

Bodemkoolstof

De uitwerking en weergave van bodemkoolstof in het uitvoerrapport van de KringloopWijzer 2024 is heel anders dan in 2023; met name voor organische gronden (veen en moerige gronden). Vanuit het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) wordt het zogenaamde SOMERS-model gebruikt dat voor elk perceel met zogenaamd ‘kustvlakte veen’ of een ‘moerige kustvlaktebodem’ de emissie van koolstofdioxide uit de bodem kan berekenen. Dit is een andere, maar betere, methode dan in de 2023-versie voor organische gronden is gebruikt.

Zowel in 2023 en in 2024 kan met een gebiedsbenadering gewerkt worden, dus op basis van postcode van het bedrijf. Nieuw in 2024 is dat je ook met actuele percelen kunt werken, mits een koppeling is gemaakt met ‘mijnpercelen’ van RVO (zie hieronder bij Koppeling percelen). Bovendien kun je opgeslagen bodemmonsters (met info over organisch stofgehalte en lutumgehalte) benutten om de koolstofvastlegging, dan wel emissie, te bepalen.
De perceelsbenadering of regiobenadering heeft geen invloed op het verschil tussen 2023 en 2024, want er wordt gewerkt met invoersets van 2023 en die kennen alleen nog maar een regiobenadering. Als een veehouder in 2024 de perceelsbenadering kiest in plaats van de regiobenadering leidt dat wel tot een andere uitkomst.
Koolstofvastlegging dan wel emissie bij minerale gronden leidt niet tot een verschil in totale broeikasgasemissie van het melkveebedrijf. Simpelweg omdat bodemkoolstof van minerale gronden (nog) geen onderdeel uitmaakt van de totale broeikasgasemissie. Meer informatie vind je in de Q&A over bodemkoolstof

Koppeling percelen en bodemanalyses

Eind januari 2025 zal de koppeltoolfunctionaliteit geïntegreerd zijn in de KringloopWijzer. Er komt daarmee meer focus op gewaspercelen. Bufferstroken, landschapselementen en waterelementen staan in aparte lijst.
Vanaf dat moment worden de perceelgegevens en bodemanalyses automatisch opgehaald en gekoppeld zodat je deze direct kunt gebruiken. Je hebt de keuze om RVO percelen en bodemanalyses te gebruiken voor fosfaat en/of bodemkoolstof. N.B. hiervoor zijn machtigingen bij RVO (percelen) en JoinData (bodemanalyses) nodig. Meer informatie over het beschikbaar komen van deze faciliteit bij Actuele meldingen.

Veenemissies

De broeikasgasemissies zijn in de 2023-versie uitgesplitst naar oorsprong: biogene oorsprong, fossiele oorsprong (incl. N2O) en via Land Use Change (LUCf, o.a. ontbossing). Vanaf 2024 komt er een extra post bij, de ‘veenemissie’. Dit is conform de rekenwijze van de PEFCR, de internationale standaard om broeikasgassen voor melkproductie te bepalen. Dit heeft grote invloed op de verschillen tussen de versie van 2023 en 2024. Vanwege het grote effect op het geheel en vanwege het feit dat de veenemissie beperkt beïnvloedbaar is, worden verschillen met de 2023-versie zowel mèt als zonder veenemissies weergegeven.

Emissiefactoren broeikasgasemissies geactualiseerd

In de 2024 versie zijn emissiefactoren van broeikasgassen en ammoniak geactualiseerd conform de geldende rekenmethodieken (NEMA, IPCC) en actueel onderzoek. Dit betekent dat de emissiefactor voor methaan van vers gras is aangepast. Deze is per saldo ca 8% verlaagd. Het effect is dat de methaanemissie licht daalt.

Broeikasgasemissie voor aangevoerd vee verbeterd

De broeikasgasemissie voor aanvoer van vee is geactualiseerd ten opzichte van KLW-versie 2023. Dit is gebeurd met actuele gegevens van een representatieve set met melkveebedrijven. Dit leidt tot iets lagere broeikasgasemissies dan in de 2023-versie.

Allocatie van broeikasgassen licht aangepast

Broeikasgasemissies voor melkvee worden toegedeeld aan melk- en vleesproductie. Dit toedelen noemen we allocatie. In de 2024-versie is de benodigde energie voor vleesproductie nauwkeuriger uitgewerkt, met name bij het jongvee. Dit sluit beter aan bij de Europese PEFCR benadering. Het effect op de berekening is gemiddeld erg klein.

Presentatie broeikasgasemissies voor keten- en landenbenadering

In KLW-2024 worden de broeikasgasemissies op twee wijzen in de rapportage getoond. De KLW kende al de ketenbenadering, die door het bedrijfsleven wordt gebruikt. In KLW-2024 wordt de landenbenadering toegevoegd; deze gebruiken overheden. Onder het Klimaatverdrag rapporteren lidstaten over hun broeikasgasemissies in nationale inventarisaties (landenbenadering). Deze inventarisaties kennen een strikte geografische afbakening en indeling naar typen bedrijvigheid. In de ketenbenadering ligt de focus op emissies door het produceren van een eenheid product. Hierbij worden alle benodigde input zoals energie of grondstoffen toegerekend aan het product, onafhankelijk van de plaats van oorsprong. Een nadere toelichting staat in bijlage A van de Q&A.

• De RAV met codes voor ammoniakemissie per dierplaats is veranderd in een ander systeem (Omgevingswet) met andere coderingen.
• De lijst met te kiezen voedermiddelen is uitgebreid met vochtrijke erwtenvezel en mycelium. Hiervan zijn droge stof (ds), Ruw as (RAS), Verteringscoëfficiënt Ruw Eiwit (VCRE) en Verteringscoëfficiënt Organische Stof (VCOS) vastgesteld.
• Voerleverancier kan ook specifieke CFP-waarde doorgeven van gerst, spelt, tarwe, raapschroot, zonnebloemraapschroot, palmpitschroot en palmpitschilfers
• De droge stofgehalten (ds) van voedermiddelen worden nu standaard ingelezen in de software. Dit heeft geen gevolgen voor de excretieberekeningen, mogelijk een heel klein gevolg voor de methaanemissieberekening, maar geeft in de uitvoerrapportage vooral herkenbare bedrijfsspecifieke waarden van de gebruikte voedermiddelen.
• De lijst met voedermiddelen is afgestemd met de Nevedi-lijst, waarbij de carbon footprint voor een aantal grondstoffen ook is geactualiseerd. Dit heeft enige invloed op de verschillen tussen 2023-versie en de 2024-versie.
• De voorraadverandering van bodemstikstof in minerale gronden wordt bepaald. Deze is gekoppeld aan de berekening van bodemkoolstof (via het model RothC). Bodemstikstof en bodemkoolstof zijn namelijk aan elkaar verbonden.
• Het stikstofbodemoverschot wordt uitgesplitst in lachgas, voorraadverandering en overige verliezen (N2-gas, NO3 (nitraat) en NOx). De post ‘overig’ is verreweg de grootste post.